بایگانی برچسب: s

شرايط تشكيل و ژنز فلورين

فلورین در محدوده وسيعي از شرايط زمين شناسي تشکيل و مشاهده مي شود . همچنين به صورت رگه هاي کوارتز فلوئوريت دار در سنگ هاي آذرين ، رسوبي و دگرگونه ، جانشيني در اسکارن ها ، در مرکز بخش حاشيه اي کربناتيت ها ، در باطله هاي کانسنگ هاي فلزات پايه و سنگ معدن باريت ، جانشيني در سنگ هاي آهکي ، رگه هاي پگماتيتي و تنوره هاي برشي ديده مي شود

بدين ترتيب به صورت فرعي ، کاني هاي اصلي خانواده گرانيت و سنگ هاي نزديک اين خانواده را همراهي مي کند و به صورت کامل در گرهک ها و آهک هاي داخل غارها يافت مي شود .

بطور كلي نهشته‌هاي فلوئورين را مي‌توان از لحاظ منشأ به دو دسته نهشته‌هاي برونزاد و نهشته‌هاي درونزاد تقسيم نمود:

الف) نهشته‌هاي برونزاد

اين نهشته‌ها بطور عمده به طريق شيميائي تشكيل مي‌شوند و در رسوبات حاصل از خشك شدن حوضه‌هاي رسوبي و يا چشمه‌هاي آب معدني كربناتي (چشمه‌هاي تراورتني) شكل مي‌گيرند. آب و هواي خشك نقش مهمي در تجمع فلوئورين در رسوبات دارد. مطالعه در مورد اين كاني در مناطق خشك، شرايط تشكيل اين كاني را مشابه با شرايط تشكيل كاني‌هاي هاليت، ژيپس و انيدريت ذكر كرده‌اند.

ب) نهشته‌هاي درونزاد

اين نهشته‌ها بصورت نهشته‌هاي مركب در انواع ماگماي اوليه و ماگماي تأخيري تشكيل مي‌شود.

زيرگروه پنوماتوليتي – هيدروترمالدر سازندهاي پگماتيتي، كربناتيتي، اسكارني، آلبيتي و گرايزني يافت ميشود. نمونه شاخص نوع هيدروترمال با كانيهاي فلوئورين، كاني برترانديت همراه است. از آنجا كه اكثر ذخاير فلوئورين منشأ هيدروترمال دارند در اين جا به شرح مختصري درباره آن اشاره مي‌شود.

اسيد فلوئيدريك (HF) موجود در محلولهاي هيدروترومال بنا به معادله زير بر سنگ آهك اثر مي‌كند.

واكنش HF با حضور 2SiO و 3CaCO بنا بر معادلات زير انجام مي‌شود:

نهشته‌هاي هيدروترمال خود به سه دسته نهشته‌هاي هيپوترمال، مزوترمال واپي ترمال تقسيم بندي شده‌اند:

  1. نهشته‌هاي هيپوترمال:

اين نهشته‌ها معمولا در محل تماس ماگماي نفوذي مادر با سنگ سقف بوجود آمده است. تشكيل گرايزن در گرانيت‌ها و تشكيل اسكارن در سنگ آهك از اين جمله مي‌باشد. از كانيهاي همراه با اين نهشته‌ها مي‌توان ميكاهاي بي‌رنگ، تورمالين، كاستريت، توپاز و كريوليت را نام برد. از جمله نهشته‌هاي اين نوع مي‌توان نهشته سولونگو در شرق روسيه را نام برد كه در آن يك رگه فلوئورين با ضخامتي برابر با يك تا 35 متر و طولي معادل 700 متر در گرانيت گرايزني نفوذ كرده است.

  1. نهشته‌هاي مزوترمال:

اين نوع نهشته‌هاي بسيار فراوانند و نسبت به نهشته‌هاي هيپوترمال از محل تماس ماگماي نفوذي، سنگ سقف در فاصله دورتري قرار دارند. كانيهاي همراه آن، كوارتز (اغلب در گرانيتها)، باريت، كلسيت (اغلب در سنگ آهك) و معمولا برخي از سولفيدهاي مس، سرب، روي و آهن، كانيهاي حاوي اورانيوم يا كانيهاي حاوي خاكهاي نادر ( مانند پاريزيت CeCa(CO3)F در نفلين سينيت) هستند. اين نهشته‌ها از نوع رگه‌اي يامتاسوماتيك هستند. ضخامت رگه‌ها در سنگهاي آذرين در مقايسه با سربهاي رسوبي كه در آن رگه‌ها به صورت موضعي رسوب كرده‌اند ثبات بيشتري دارد. وسعت اين رگه‌ها تا چندين هزارمتر مربع مي‌رسد. متاسوماتيك‌ها در سنگهاي كربناته بصورت زين اسبي، تنوره‌اي مانند هستند. كانه ممكن است در اين نوع همراه با سنگ ديواره سريستي، سيليسي يا پيريتي باشد. از آنجا كه فلوئورين در مقايسه با سنگ آهك وزن مخصوص بالاتري دارد. حجم كانسار طي فرآيند متاسوماتيسم كاهش مي‌يابد و در نتيجه لايه‌هاي رويي نهشته نشست مي‌كند. بعنوان نمونه از نهشته‌هاي فلوئورين مزوترمال، نهشته‌هاي ايلينويز و كنتاكي در محل برخورد رودهاي تنسي و اوهايو را ميتوان نام برد.

  1. نهشته‌هاي اپي ترمال:

اين نهشته‌ها اغلب با اپال، كالسدوئن، كائولينيت، پيريت يا ماركاسيت يا سولفيدهاي جيوه و آنتيموان همراه است. چنين نهشته‌‌هاي از نظر ساختمان بصورتهاي برشي، نواري يا موازي هم محور، خوشه‌اي يا شعاعي با بلورهاي طويل ديده مي‌شوند. در وسط اين رگه‌ها اغلب حفره‌اي وجود دارد كه جدارهاي آن با بلورهاي فلوئورين، ماركاسيت و ديگر كانيها پوشيده شده است. چنين نهشته‌هايي از رگه‌هاي فلوئورين را مي‌توان در نهشته‌ كالانگويي در روسيه مشاهده كرد. اين نهشته‌ها در طول گسلي در ماسه سنگها و شيلهاي دوره ژوراسيك بوجود آمده است. در اينجا حركت در طول سطوح ناهموار گسل، فضاهايي خالي را بوجود آورده است و عدسيهايي از فلوئورين تا ضخامت 7 متر را در خود جاي داده است. ضخامت رگه فلوئورين در هر عدسي به 5/1 متر مي‌رسد.